Καθώς εξελίσσεται ο κόσμος, εξελίσσονται και οι εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών μας. Το τι μαθαίνουν και πώς το μαθαίνουν θα πρέπει να τα προετοιμάζει για ένα ψηφιακό και πολύ-πολιτισμικό περιβάλλον εργασίας και διαβίωσης.
Συνοψίζοντας τις απόψεις των καθηγητών, των επιχειρηματιών και των ειδικών της εκπαίδευσης ο εκπαιδευτικός οργανισμός των ΗΠΑ «Συνεργασία για τις Δεξιότητες του 21ου Αιώνα» προσδιόρισε αυτό που ονομάζεται «Four Cs of 21st century learning». Πρόκειται για τέσσερις σημαντικές δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν τα παιδιά για να πετύχουν στη σύγχρονη κοινωνία, στη δουλειά και στο σπίτι.
Η καθηγήτριά μας, Claire Hughes, αποκαλύπτει πως οι δεξιότητες αυτές ενσωματώνονται στα μαθήματα Αγγλικών στο British Council ώστε να μπορέσουν οι μαθητές μας να έχουν μία ευτυχισμένη και πλήρη ζωή στο μέλλον.
Συνεργασία
Η αποτελεσματική συνεργασία, δηλαδή η «ανταλλαγή βοήθειας και υποστήριξης μεταξύ ατόμων ή ομάδων που έχουν κοινούς ή συναφείς σκοπούς» είναι ζωτικής σημασίας για επιτυχημένες κοινωνικές και επαγγελματικές σχέσεις. Προκειμένου κάποιος να το κατορθώσει αυτό, θα πρέπει να γνωρίζει τι μπορεί ο ίδιος προσωπικά να συνεισφέρει σε μία ομάδα. Συνήθως όταν ρωτάω τους μαθητές μου σε τι είναι καλοί, μου δίνουν απαντήσεις όπως: «Πήρα άριστα στο τεστ των μαθηματικών, άρα είμαι καλός στα μαθηματικά». Είναι πολύ καλό να μπορούν να αναγνωρίζουν τα δυνατά τους σημεία στα μαθήματα, αλλά τις πιο πολλές φορές δεν είναι σε θέση να μου πουν ποια είναι τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα τους, για παράδειγμα αν είναι καλοί στο να παροτρύνουν τους άλλους ή να ταυτίζονται μαζί τους. Επομένως ενσωματώνουμε τις συνεργατικές δραστηριότητες στην τάξη για να βοηθήσουμε τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τι είναι αυτό που εκείνοι συνεισφέρουν στην ομάδα και πώς οι δικές τους δεξιότητες συνδυάζονται με τα ταλέντα των άλλων για να επιτευχθούν οι κοινοί στόχοι.
Η εκμάθηση της γλώσσας από μόνη της προσφέρεται για συνεργατικές δραστηριότητες καθώς η ίδια η φύση της γλώσσας είναι η επικοινωνία με τους άλλους. Για αυτόν τον λόγο οργανώνουμε το μάθημα στην τάξη με επίκεντρο επικοινωνιακές δραστηριότητες για τους μαθητές. Οι μαθητές δεν εξασκούνται στη γλώσσα μόνο για χάρη της εξάσκησης, αλλά χρησιμοποιούν ενεργά τη γλώσσα για την επίτευξη ενός αποτελέσματος. Τέτοιες δραστηριότητες είναι η διοργάνωση μίας εκδήλωσης, η επίλυση ενός προβλήματος ή ο σχεδιασμός ενός νέου πράγματος.
Μόλις ολοκληρωθεί η δραστηριότητα, αξιολογούμε τη διαδικασία, και κάθε μαθητής μου λέει ποια είναι η προσωπική του συνεισφορά στο τελικό προϊόν. Συζητάμε για τυχόν προβλήματα που παρουσιάστηκαν στις ομάδες τους και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις την επόμενη φορά που θα δουλέψουν μαζί. Σε όλη τη διαδικασία ο καθένας μοιράζεται με τους υπόλοιπους τις ιδέες του, συμφωνεί και διαφωνεί, προτείνει και λέει τη γνώμη του. Πρόκειται για δεξιότητες που θα χρησιμοποιήσουν πολλές φορές στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή στο μέλλον.
Κριτική σκέψη
Η κριτική σκέψη είναι η ικανότητα να αναλύουμε και να αξιολογούμε αντικειμενικά ένα ζήτημα ώστε να σχηματίσουμε άποψη και ενσωματώνεται στα μαθήματά μας με πολλούς τρόπους.
Ένας τρόπος είναι η χρήση αυθεντικών κειμένων για την κατανόηση του γραπτού και του προφορικού λόγου. Η ενασχόλησή μας με τα κείμενα αυτά εκτείνεται πολύ πέρα από την επεξεργασία της γλώσσας. Ζητάμε από τους μαθητές να σκεφτούν αυτό που διάβασαν, να το συνδέσουν με τις προσωπικές τους εμπειρίες και τις γνώσεις τους και να δουν τη μεγάλη εικόνα που υπάρχει από πίσω. Τους ενθαρρύνουμε να εξετάσουν την πηγή των πληροφοριών και να αξιολογήσουν πόσο αξιόπιστη είναι.
Κατόπιν αναλύουμε περισσότερο το κείμενο, εντοπίζουμε τα βασικά επιχειρήματα, ποιες είναι ιδέες στις οποίες βασίζονται και πώς αιτιολογούνται. Έτσι αναπτύσσονται οι παραγωγικές δεξιότητες των μαθητών μας. Για παράδειγμα, όταν ένας μαθητής έχει διαβάσει μία κριτική για μία εφαρμογή, έχει αναλύσει την άποψη του ομιλητή και έχει εξετάσει πόσο λεπτομερής και τεκμηριωμένη είναι η άποψή του, έχει πλέον τα εφόδια για γράψει τη δική του κριτική.
Η εξάσκηση στα Αγγλικά λοιπόν, ενθαρρύνει τους μαθητές να αναπτύξουν αμερόληπτες, ισορροπημένες απόψεις σε πολλά θέματα αλλά τους παρέχει και τα εργαλεία να τις εκφράζουν με ευφράδεια.
Επικοινωνία
Η επικοινωνία είναι ουσιαστικά «η διαδικασία με την οποία μεταδίδεται ένα μήνυμα, μια πληροφορία κτλ. σε κπ. ή ανταλλάσσονται γνώσεις, σκέψεις κτλ. με κπ. χρησιμοποιώντας γραπτό ή προφορικό λόγο, διάφορα μέσα τηλεπικοινωνίας, κινήσεις, σήματα κτλ.». Ωστόσο, η απλή μετάδοση των πληροφοριών περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από τις λέξεις που βλέπετε. Στην ομιλία και μόνο, πρέπει να λάβουμε υπόψη την ενεργητική ακρόαση, το ύφος της γλώσσας, την ένταση της φωνής και αμέτρητες άλλες πτυχές της.
Ένα χαρακτηριστικό που εξετάζουμε στα μαθήματα των Αγγλικών μας είναι ο τονισμός στη φωνή. Οι ήχοι/λέξεις που τονίζετε σε μία φράση/πρόταση μπορεί να αλλάξει τελείως το πώς γίνονται αντιληπτά και κατανοητά τα Αγγλικά σας από εκείνους στους οποίους μιλάτε. Η πρόταση «I never said he stole the money» μπορεί να έχει επτά διαφορετικές σημασίες ανάλογα με το ποια λέξη τονίζετε καθώς τη λέτε!
Όταν εξασκούμαστε την παραγωγή του προφορικού λόγου στην τάξη, τα σχόλια των καθηγητών δεν αφορούν απλά τη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Εξετάζουμε το περιεχόμενο όσων λέγονται, τον τόνο της φωνής, πώς τα άτομα ανταποκρίνονται στις ιδέες και πώς τις αναπτύσσουν. Αξιολογούμε τη σαφήνεια, την αλληλεπίδραση και πώς μπορείτε να προσδώσετε τη δική σας φωνή στον τρόπο που εσείς χρησιμοποιείτε τα Αγγλικά. Διδάσκουμε στους μαθητές μας ότι το να μπορούν να επικοινωνούν αποτελεσματικά δεν εξαρτάται μόνο από το τι λέμε αλλά και πώς το λέμε.
Δημιουργικότητα
Είναι δύσκολο κανείς να περιγράψει την έννοια της δημιουργικότητας, όμως ένας ορισμός που μου αρέσει είναι «Η δημιουργικότητα αναφέρεται στο φαινόμενο κατά το οποίο ένα άτομο δημιουργεί κάτι νέο (ένα προϊόν, μια λύση, ένα καλλιτέχνημα, μια ιστορία, ένα αστείο κ.λπ.), το οποίο έχει μια αξία». Για μένα αυτό σημαίνει ότι η δημιουργικότητα είναι μία δεξιότητα που αφορά όλες τις εκφάνσεις της ζωής και δεν έχει να κάνει μόνο με την αξιοποίηση της φαντασίας, αλλά ενθαρρύνει επίσης την ανάπτυξη των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, καθώς οι χρήσιμες ιδέες προκύπτουν όταν αντιλαμβανόμαστε τις καταστάσεις με έναν καινούργιο τρόπο.
Πώς όμως ενσωματώνουμε τη δημιουργικότητα στην εκμάθηση της γλώσσας; Δεν μπορείτε να ερμηνεύσετε δημιουργικά τη δομή του παρακείμενου στη γραμματική διότι κανείς δεν θα καταλάβει τι λέτε. Ωστόσο, οι δομή και η σημασία των λέξεων αποτελούν ένα μόνο μέρος των μαθημάτων μας. Μόλις οι μαθητές εξοικειωθούν με το γλωσσικό φαινόμενο που μελετάμε, το χρησιμοποιούν σε μία δραστηριότητα.
Οι δραστηριότητες συχνά επικεντρώνονται γύρω από ένα πρόβλημα, όπως για παράδειγμα, «Ένας φίλος σας σκέφτεται να επισκεφθεί το Βουκουρέστι, αλλά δεν γνωρίζει τίποτα για την πόλη. Πώς μπορείτε να του την περιγράψετε;» Ενώ παροτρύνουμε τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν το γλωσσικό φαινόμενο το οποίο μαθαίνουμε, διευρύνουμε τη δραστηριότητα ώστε να τους βοηθήσουμε να βρουν το κατάλληλο λεξιλόγιο στα Αγγλικά για να αναπτύξουν και να εκφράσουν τις ιδέες τους. Δραστηριότητες σαν κι αυτήν εκμαιεύουν διαφορετικές απαντήσεις από κάθε μαθητή, διότι ο καθένας χειρίζεται τα γλωσσικά στοιχεία που κατέχει ώστε να εκφράσει την προσωπική του αντίληψη. Μία από τις πιο διασκεδαστικές φράσεις που άκουσα σε αυτή τη δραστηριότητα ήταν «Η κυκλοφορία των αυτοκινήτων είναι πιο αργή κι απ’ τον Internet Explorer»!
Εμπιστοσύνη
Όλες αυτές οι δεξιότητες θα συντελέσουν στην απόκτηση εμπιστοσύνης που θα ανεβάσει το επίπεδο των Αγγλικών του παιδιού σας. Η αίθουσα διδασκαλίας είναι ένα ασφαλές μέρος όπου οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα γλωσσικά φαινόμενα και τις επικοινωνιακές δεξιότητες που μόλις έμαθαν με την ενθάρρυνση που εξασφαλίζουν η εξατομικευμένη αξιολόγηση των καθηγητών και των συμμαθητών τους. Έτσι γίνονται διερευνητικά, ευρηματικά, εμπνευσμένα πολύγλωσσα επικοινωνιακά άτομα!