Πότε χρησιμοποιούμε αυτό το γραμματικό φαινόμενο;
Χρησιμοποιούμε τον πλάγιο λόγο για να πούμε σε κάποιον τι είπε κάποιος άλλος, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τα ακριβή λόγια του.
She said she was coming to class. (Είπε ότι θα ερχόταν στο μάθημα.)
I told you I wouldn’t be able to come. (Σας είπα ότι δεν θα μπορούσα να έρθω.)
You said you would help me! (Είπες ότι θα με βοηθούσες!)
Ποιοι είναι οι κανόνες;
Θα παρατηρήσετε δύο αλλαγές στα παρακάτω παραδείγματα:
Ευθύς λόγος: “I am happy to drive you to the airport.”
Πλάγιος λόγος: “She said she was happy to drive me to the airport.”
Πρώτον, οι προσωπικές αντωνυμίες αλλάζουν ανάλογα με το πρόσωπο που μιλάει. Επίσης, ο χρόνος του ρήματος αλλάζει, σε σχέση με το τώρα. Αυτό συνήθως συνεπάγεται ότι ο χρόνος του ρήματος μετακινείται πίσω χρονικά, π.χ. από τον ενεστώτα στον αόριστο, όπως στο παραπάνω παράδειγμα.
Πώς εκφράζουμε λοιπόν τον πλάγιο λόγο, λαμβάνοντας υπόψη την αλλαγή του χρόνου; Δείτε μερικά παραδείγματα στους παρακάτω πίνακες:
| Ευθύς λόγος (ενεστώτας) | Πλάγιος λόγος (αόριστος) |
| I know what to do. (Ξέρω τι να κάνω.) | She said she knew what to do. (Είπε ότι ήξερε τι να κάνει.) |
| I don’t know what to do. (Δεν ξέρω τι να κάνω.) | She said she didn’t know what to do. (Είπε ότι δεν ήξερε τι να κάνει.) |
| Do you know what to do? (Ξέρεις τι να κάνεις;) | She asked if I knew what to do.* (Με ρώτησε αν ήξερα τι να κάνω.) |
* Παρατηρήστε τη χρήση του if στην πλάγια μορφή των ερωτήσεων που έχουν ως απαντήσεις το Ναι/Όχι.
| Ευθύς λόγος (Εξακολουθητικός ενεστώτας) | Πλάγιος λόγος (Αόριστος διαρκείας) |
| I’m working on it this week. (Το επεξεργάζομαι αυτή την εβδομάδα.) | He said he was working on it this week.* (Είπε ότι το επεξεργάζεται αυτή την εβδομάδα.) |
| I’m not working on it this week. (Δεν το επεξεργάζομαι αυτή την εβδομάδα.) | He said he wasn’t working on it this week. (Είπε ότι δεν το επεξεργάζεται αυτή την εβδομάδα.) |
| Are you working on it this week? (Το επεξεργάζεσαι αυτή την εβδομάδα;) | He asked if I was working on it this week. (Με ρώτησε αν το επεξεργαζόμουν αυτή την εβδομάδα.) |
* Δείτε παρακάτω για αναφορές σε χρονικές στιγμές
| Ευθύς λόγος (παρακείμενος) | Πλάγιος λόγος (υπερσυντέλικος) |
| I’ve finished my lunch. (Έχω τελειώσει το γεύμα μου.) | She said she had finished her lunch. (Είπε ότι είχε τελειώσει το γεύμα της.) |
| I haven’t finished my lunch. (Δεν έχω τελειώσει το γεύμα μου.) | She said she had finished her lunch. (Είπε ότι είχε τελειώσει το γεύμα της.) |
| Have you finished your lunch? (Έχετε τελειώσει το γεύμα σας;) | She asked if I had finished my lunch. (Με ρώτησε αν είχα τελειώσει το γεύμα μου.) |
| Ευθύς λόγος (παρακείμενος διαρκείας) | Πλάγιος λόγος (υπερσυντέλικος διαρκείας) |
| I’ve been listening to the news. (Ακούω τις ειδήσεις.) | He said he had been listening to the news. (Είπε ότι άκουγε τις ειδήσεις.) |
| I haven’t been listening to the news. (Δεν έχω ακούσει τις ειδήσεις.) | He said he hadn’t been listening to the news. (Είπε ότι δεν είχε ακούσει τις ειδήσεις.) |
| Have you been listening to the news? (Έχετε ακούσει τις ειδήσεις;) | He asked if I had been listening to the news. (Με ρώτησε αν είχα ακούσει τις ειδήσεις.) |
| Ευθύς λόγος (will) | Πλάγιος λόγος (would) |
| I’ll finish the report in time. (Θα ολοκληρώσω την έκθεση εγκαίρως.) | She said she would finish the report on time. (Είπε ότι θα ολοκλήρωνε την έκθεση εγκαίρως.) |
| I won’t finish the report on time. (Δεν θα ολοκληρώσω την έκθεση εγκαίρως.) | She said she wouldn’t finish the report on time. (Είπε ότι δεν θα ολοκλήρωνε την έκθεση εγκαίρως.) |
| Will you finish the report in time? (Θα ολοκληρώσεις την έκθεση εγκαίρως;) | She asked if I would finish the report on time. (Με ρώτησε αν θα ολοκλήρωνα την έκθεση εγκαίρως.) |
| Ευθύς λόγος (αόριστος) | Πλάγιος λόγος (υπερσυντέλικος) |
| I did the training at the same time as Carol. (Έκανα την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ.) | She said she had done the training at the same time as Carol. (Είπε ότι είχε κάνει την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ.) |
| I didn’t do the training at the same time as Carol. (Δεν έκανα την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ.) | I didn’t do the training at the same time as Carol. (Είπε ότι δεν είχε κάνει την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ.) |
| Did you do the training at the same time as Carol. (Έκανες την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ;) | She asked if I had done the training at the same time as Carol. (Με ρώτησε αν είχα κάνει την εκπαίδευση ταυτόχρονα με την Κάρολ.) |
| Ευθύς λόγος (αόριστος διαρκείας) | Πλάγιος λόγος (υπερσυντέλικος διαρκείας) |
| I was staying at my sister’s. (Έμενα στο σπίτι της αδελφής μου.) | He said he had been staying at his sister’s. (Είπε ότι έμενε στο σπίτι της αδελφής του.) |
| I wasn’t staying at my sister’s. (Δεν έμενα στο σπίτι της αδελφής μου.) | He said he hadn’t been staying at his sister’s. (Είπε ότι δεν έμενε στο σπίτι της αδελφής του.) |
| Were you staying at your sister’s? (Έμενες στο σπίτι της αδελφής σου;) | He asked if I had been staying at my sister’s. (Με ρώτησε αν έμενα στο σπίτι της αδελφής μου.) |
Υπερσυντέλικος
Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο χρόνο, αν η αρχική πρόταση ήταν στον υπερσυντέλικο, καθώς δεν μπορούμε να πάμε ακόμη πιο πίσω στον χρόνο! Μόνο οι προσωπικές αντωνυμίες αλλάζουν:
I had already left when you arrived. (Είχα ήδη φύγει όταν έφτασες.)
She said she had already left when I arrived. (Είπε ότι είχε ήδη φύγει όταν έφτασα.)
Αναφορές σε χρονικές στιγμές
Όταν η πρόταση αναφέρεται σε μια χρονική στιγμή, μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει και αυτή, για παράδειγμα:
| I’ll do it today. (Θα το κάνω σήμερα.) | She said she would do it that day.* (Είπε ότι θα το έκανε εκείνη την ημέρα.*) |
| I’ll do it this week. (Θα το κάνω αυτή την εβδομάδα.) | He said he would do it that week. (Είπε ότι θα το έκανε εκείνη την εβδομάδα.) |
| I’ll do it tomorrow. (Θα το κάνω αύριο.) | She said she would do it the next day. (Είπε ότι θα το έκανε την επόμενη μέρα.) ή She said she would do it the following day. (Είπε ότι θα το έκανε την επόμενη μέρα.) |
| I’ll do it next week. (Θα το κάνω την επόμενη εβδομάδα.) | He said he would do it the next week. (Είπε ότι θα το έκανε την επόμενη εβδομάδα.) ή He said he would do it the following week. (Είπε ότι θα το έκανε την επόμενη εβδομάδα.) |
| I did it yesterday. (Το έκανα χθες.) | She said she had done it the day before. (Είπε ότι το είχε κάνει την προηγούμενη μέρα.) |
| I did it last week. (Το έκανα την περασμένη εβδομάδα.) | He said he had done it the previous week. (Είπε ότι το είχε κάνει την προηγούμενη εβδομάδα.) |
| I’m not available now. (Δεν είμαι διαθέσιμη τώρα.) | She said she wasn’t available at the time. (Είπε ότι δεν ήταν διαθέσιμη εκείνη τη στιγμή.) |
| I’ve never been here before. (Δεν έχω ξανάρθει εδώ.) | He said he had never been there before. (Είπε ότι δεν είχε ξαναπάει ποτέ εκεί.) |
*Φυσικά, αν ο χρόνος ή ο τόπος δεν έχουν αλλάξει σε σχέση με το πού βρισκόμαστε τώρα - για παράδειγμα, αν εξακολουθούμε να είμαστε στην ίδια μέρα στο πρώτο παράδειγμα - δεν κάνουμε αυτές τις αλλαγές:
I’ll do it today She said she would do it today.
Εξαιρέσεις και παραλλαγές
Βοηθητικά ρήματα
Τα βοηθητικά ρήματα μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να μετακινηθούν πίσω στο χρόνο. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο «παρελθοντικός τύπος» πολλών βοηθητικών ρημάτων χρησιμοποιείται συχνά για να αναφερθούμε στο παρόν - συνήθως για λόγους ευγενείας ή για να διατυπωθεί μια υπόθεση.
| I will be a bit late. (Θα αργήσω λίγο.) | He said he would be a bit late (Είπε ότι θα αργούσε λίγο) |
| I can help you with the party. (Μπορώ να σας βοηθήσω με το πάρτι.) | She said she could help me with the party. (Είπε ότι θα μπορούσε να με βοηθήσει με το πάρτι.) |
| You must be at the station by 10.00 (Πρέπει να βρίσκεσαι στο σταθμό έως τις 10.00) | He said I had to be at the station by 10.00 (Είπε ότι έπρεπε να βρίσκομαι στο σταθμό μέχρι τις 10.00) |
| Shall we leave? (Πρέπει να φύγουμε;) | She asked if they should leave. (Ρώτησε αν έπρεπε να φύγουν.) |
| Would you like a coffee? (Θα θέλατε έναν καφέ;) | He asked if I would like a coffee. (Με ρώτησε αν θα ήθελα έναν καφέ.) |
| Could I leave early today? (Θα μπορούσα να φύγω νωρίς σήμερα;) | She asked if she could leave early today. (Ρώτησε αν θα μπορούσε να φύγει νωρίς σήμερα.) |
| Should I call head office? (Θα πρέπει να τηλεφωνήσω στα κεντρικά γραφεία;) | She asked if she should call head office. (Ρώτησε αν θα πρέπει να τηλεφωνήσει στα κεντρικά γραφεία.) |
Διατήρηση στον ενεστώτα
Συνήθως διατηρούμε τα ρήματα στον ενεστώτα αν η δήλωση εξακολουθεί να ισχύει. Για παράδειγμα:
I have a headache. (Έχω πονοκέφαλο)
I told you I have a headache! (Σου είπα ότι έχω πονοκέφαλο!)
(5 λεπτά αργότερα, αν ο άλλος εξακολουθεί να μιλάει δυνατά!)
I’m staying at my mother’s. (Μένω στης μητέρας μου.)
He said he is staying at his mother’s. (Είπε ότι μένει στης μητέρας του.)
(Εάν εξακολουθεί να μένει στης μητέρας του τώρα)
I love chocolate. (Λατρεύω τη σοκολάτα.)
She said she loves chocolate (Είπε ότι λατρεύει τη σοκολάτα)
(Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτή είναι μια μόνιμη κατάσταση!)
Said και Told
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα χρησιμοποιούν το said ή το asked όταν είναι ερωτήσεις, αλλά αν θέλουμε να προσδιορίσουμε το πρόσωπο στο οποίο απευθυνθήκαμε, συχνά χρησιμοποιούμε το told:
I’ll be at work early. (Θα πάω νωρίς στη δουλειά.)
She told me she would be at work early. (Μου είπε ότι θα πήγαινε νωρίς στη δουλειά.)
Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το said, αλλά τότε θα πρέπει να συμπεριλάβουμε το to πριν το πρόσωπο και το that μετά το πρόσωπο, το οποίο μπορεί να ακούγεται λίγο αδέξιο:
She said to me that she would be at work early.
Έτσι, συνήθως χρησιμοποιούμε αυτή τη διατύπωση μόνο αν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.
Συνηθισμένα λάθη
Ρήμα πριν από το Υποκείμενο
Ένα συνηθισμένο λάθος κατά την διατύπωση μιας ερώτησης σε πλάγιο λόγο είναι η διατήρηση της αντιστροφής ρήματος-υποκειμένου:
She asked did I know what to do. ｘ
Ενώ στην πραγματικότητα, ο πλάγιος λόγος είναι δήλωση και θα έπρεπε να έχουμε υποκείμενο-ρήμα:
She asked if I knew what to do. ✓
Αυτό είναι ένα συνηθισμένο λάθος και στις ερωτήσεις που ξεκινούν με where, what κ.λπ.:
He asked where was the exit. ｘ
He asked where the exit was. ✓
Said και Told
Ένα άλλο συνηθισμένο λάθος είναι η σύγχυση μεταξύ said και told, με τους μαθητές να διατυπώνουν προτάσεις όπως:
She said me she was coming. ｘ
Αντί για:
She told me she was coming. ✓
Διάσημο παράδειγμα
Το τραγούδι "Somebody Told Me" των Killers λέει:
Well, somebody told me you had a boyfriend
Who looked like a girlfriend
That I had in February of last year